De plotselinge confrontatie met een pandemie maant aan tot ruimdenkendheid, aanpassingsvermogen en flexibiliteit. Het herinnert mij eraan dat ik onwetend ben en dat het daarom van wezenlijk belang is om open te staan voor elke mogelijkheid. Om niets als vanzelfsprekend te beschouwen. Er liggen geen kant en klare antwoorden klaar, noch zijn er betrouwbare richtlijnen. Alleen een open geest kan ontdekken wat de waarheid is en of die überhaupt bestaat. Zulke geest observeert met een soort van kinderlijke verwondering die niets uitsluit of weglacht.
Ik ontdek mezelf en de wereld en verwonder mij over de mentale transformaties die ik doormaak en de inzichten die ik opdoe. Dat zijn mijn meest waardevolle verwezenlijkingen. Ik wil de grenzen van mijn bewustzijn aftasten en verleggen. Omschrijven wat dat bewustzijn precies inhoudt en waar het zich situeert, is een bijzondere uitdaging waar reeds vele denkers zich aan hebben gewaagd. Ik ga ervan uit dat ik bewust ben, althans tot in een zekere graad. Maar ook die veronderstelling beschouw ik niet als een vaststaand feit. Want ik kan bijvoorbeeld niet bewijzen dat ik deze hele levenservaring niet aan het dromen of fantaseren ben. Het bewustzijn wordt in elk geval gekoppeld aan de interpretatie van de zijnstoestand. Aan de beleving.
Het lijkt erop dat er verschillende vormen van bewustzijn zijn. Men heeft dit in het verleden meermaals proberen te categoriseren. Het Spiral Dynamics Model is daar een interessant voorbeeld van. De leergierige lezer verwijs ik hiervoor door naar het YouTube kanaal van Actualized waar dat allemaal uitgebreid wordt uitgelegd (zie onderstaande link). Ik geef toe een grote fan van dit kanaal te zijn. Maar ook wat er daar gezegd wordt, al kan ik me er zo goed in vinden, dient in vraag gesteld te worden. Ik laat me graag inspireren door anderen, maar ik wil tegelijk vermijden dat ik hun meningen en conclusies gemakkelijkheidshalve kopieer en als de mijne beschouw.
Ik heb mezelf vroeger en ook zeer recent, in verband met de Coronacrisis, betrapt op overtuigingen die ik blindelings had aangenomen. Het is moeilijk, misschien wel onmogelijk, om je niet te laten beïnvloeden door externe impulsen. Zijn wij uiteindelijk niet de som van onze ervaringen? Uiteraard zijn we meer dan dat, maar het lijkt me erg plausibel dat mijn perceptie van de externe wereld een reflectie is van mijn interne wereld. Ik denk niet onafhankelijk te kunnen bestaan van mijn realiteit aangezien ik ermee één ben. Ik wil geen delen van mezelf/de realiteit verwerpen, veroordelen of isoleren als ultieme waarheid. Ik wil open staan voor alles.
Levend in het besef dat niets als geheel waar of onwaar kan worden aangenomen, dat elke mening en conclusie steeds kan herzien worden, betekent niet dat er geen ankerpunten kunnen zijn. Levenslessen zijn onze enige houvast en zijn dus ontzettend waardevol. Maar we mogen niet vergeten dat ze gekoppeld zijn aan een uniek individueel perspectief. Met gemak afstand kunnen doen van dat perspectief en zich inleven in een ander, getuigt van ruimdenkendheid. En dat is de term die ik aan mijn bewustzijn wil koppelen. Al omvat bewustzijn veel meer dan de denkwereld. Denken is zelfs geen vereiste om bewust te zijn, integendeel, gedachten kunnen het bewustzijn vertroebelen.
Ik streef naar bewustzijnsverruiming als antwoord op mijn weerbarstige houding omtrent bepaalde aspecten van mijn realiteit. Uiteindelijk, als ik eerlijk ben, is mijn verlangen naar een ruim bewustzijn niets anders dan een zoektocht naar de minst pijnlijke levenshouding. Naar gemak in mijn ongemak. Het leven is een grote mindfuck en bewustzijnsverruiming is als glijmiddel dat mij een weg door het leven helpt te banen. Hoe nauwer het bewustzijn, des te stroever het leven lijkt te gaan.
Bewustzijnsverruiming staat niet gelijk aan het opdoen van kennis. Het gaat niet over weten, eerder over het omarmen van de onwetendheid. Alleen de nederige notie van onwetendheid schept ruimte voor nieuwe inzichten. Wie denkt het leven volledig uitgedokterd te hebben, kan zich niet meer verwonderen over haar geniale complexiteit en mysteries. Wie denkt te weten, sluit zich tegelijk ook af voor kennis.
Vandaar komt ook mijn aantrekkingskracht naar het spirituele veld. Spiritualiteit staat symbool voor het mystieke des levens. Voor het erkennen van het bestaan van blinde vlekken in de perceptie. Het is een exploratie van de mogelijkheden van het bewustzijn en haar creaties. Bewustzijn overstijgt de zintuigen en de taal, aangezien mystieke ervaringen zich zeer gebrekkig in woorden laten samenvatten.
De grenzen van het bewustzijn worden veelal onder druk gezet wanneer het leven als erg moeilijk of pijnlijk wordt ervaren. Diepgaande wanhoop kan aanzetten tot de uitbreiding van de perspectieven. Maar er zijn ook andere manieren om het bewustzijn flexibel te houden. Meditatie bijvoorbeeld. Ik heb ook ondervonden dat de aard van voeding een rol kan spelen. Zo zijn suiker en alcohol bewustzijnsvernauwende middelen. En bepaalde psychedelische middelen zoals ayahuasca en paddenstoelen kunnen bewustzijnsverruimend werken. Het gaat eigenlijk niet om de middelen, maar om de intentie van diegene die ze hanteert.
Ik wil ook graag rekening houden met de mogelijkheid dat bewustzijn onafhankelijk van het brein kan bestaan. Het feit dat de definitie van bewustzijn niet unaniem afgebakend kan worden, zorgt ervoor dat elke uitspraak over het bewustzijn op losse schroeven staat. En dat is geen slechte zaak, want zoals ik al zei schept onwetendheid ruimte voor nieuwe inzichten. Voor mogelijkheden die we nog niet voor mogelijk houden. En ik vind het persoonlijk heerlijk om te meanderen te midden van al die mogelijkheden. Mijn teksten zijn daar dan ook het bewijs van.